Podczas XLI Ogólnopolskiej Konferencji „Jesienna Szkoła Tribologiczna”, odbywającej się w dniach 5–8 września 2023 roku w Łańcucie, Politechnikę Świętokrzyską reprezentowali: dr inż. Joanna Kowalczyk oraz mgr inż. Szymon Drabik. Nasi eksperci przedstawili wyniki badań przeprowadzonych w Laboratorium Zaawansowanych Nanotechnologii i Nanomateriałów pod nadzorem merytorycznym dr hab. inż. Moniki Madej, prof. PŚk.
Powłoki – przepis na trwalsze formy wtryskowe
Szymon Drabik wygłosił referat pt. Wpływ powłok Cr, Ti, Cr/Ti na właściwości tribologiczne stali X38CrMo16. Badaniom poddano stal, która służy do wytwarzania form wtryskowych. Na stalowe próbki naniesiono powłoki chromowe, tytanowe oraz dwuwarstwowe chromowo-tytanowe. Po wykonaniu testów tribologicznych przebadano m.in. skład chemiczny oraz wskaźniki zużywania powłok.
Badania wykazały, że najlepszymi parametrami tribologicznymi charakteryzowały się powłoki chromowo-tytanowe. Powłoki te mogą zostać w przyszłości zastosowane na formy wtryskowe, co przyczyni się m.in. do zwiększenia czasu ich eksploatacji.
Chropowatość ma znaczenie
Z kolei Joanna Kowalczyk w wystąpieniu pt. Wpływ chropowatości powierzchni na właściwości tribologiczne stali HS6-5-2C z powłoką AITiN skupiła się na badaniach tarciowo-zużyciowych tarcz niepolerowanych i polerowanych. Podczas testów posłużono się olejem poli(α)olefinowym PAO 8 oraz tą samą substancją wzbogaconą o 1,5% dialkiloditiofosforanu cynku ZDDP.
Próby tribologiczne wykazały, że bardziej chropowate powierzchnie wykazują większą odporność na zużycie niż tarcze polerowane. Dzięki zastosowaniu oleju PAO 8 z dodatkiem ZDDP zredukowano zużycie stali polerowanej o 33%, a stali niepolerowanej – o 24%.
Dialkiloditiofosforan cynku stosuje się jako środek uszlachetniający do olejów smarowych. Jest on stabilny termicznie, a także wykazuje właściwości przeciwzużyciowe, antykorozyjne oraz przeciwutleniające. Dzięki temu smar zachowuje prawidłowe parametry, a co za tym idzie, skuteczniej zabezpiecza ruchome elementy maszyn przed wytarciem. Ma to bezpośrednie przełożenie na sprawność i wydajność produkcji w wielu gałęziach przemysłu, np. w sektorze zbrojeniowym.
Centrum wiedzy tribologicznej
Coroczne spotkania z cyklu „Jesienna Szkoła Tribologiczna” organizuje Polskie Towarzystwo Tribologiczne. W konferencjach biorą udział specjaliści zajmujący się tarciem i wszelkimi procesami towarzyszącymi temu zjawisku.
W tym roku prelegenci omawiali takie zagadnienia, jak m.in.: materiały tribologiczne, biotribologia, warstwy wierzchnie, powłoki, środki smarne, tarcie oraz zużycie.
Zdjęcia: Szymon Drabik, Miłosz Pindur.
Źródło ilustracji: https://tribologia2023.prz.edu.pl/plan-konferencji